De kerstvakantie staat voor de deur. Voor velen een periode van bezinning, tijd met familie of vrienden en natuurlijk kerstfilms! In deze brief combineer ik de eerste én de derde van dit rijtje. Wat leren kerstklassiekers ons over het vernieuwen van de overheid? (Met per klassieker een of meer leestips)
Wie herinnert zich niet Kevin? De bijdehante jongen (vertolkt door Macaulay Culkin) die met kerst per ongeluk alleen thuis achterblijft en vervolgens twee niet zo snuggere inbrekers buiten de deur probeert te houden met ingenieuze boobytraps.
Met een spiegelgladde stoep, gloeiendhete deurknop en zwaaiende verfblikken is Kevin eindeloos creatief in het verjagen van de inbrekers. Toch krijgen ze hem uiteindelijk te pakken. Gelukkig is daar op het goede moment Marley, de oude buurman die de inbrekers de genadeklap uitdeelt met een sneeuwschep. Gevaar geweken, inbrekers knock-out. En dat dus allemaal door… hulp.
Zo is het ook met vernieuwing in het openbaar bestuur. Je kunt nog zoveel durf hebben en creatieve dingen bedenken, in je eentje houd je geen stand. We hebben elkaar nodig. En steun komt in vele gedaanten: in de vorm van rugdekking door leidinggevenden, samen dingen oppakken met collega’s of ervaringen delen met geestverwanten van andere organisaties.
Of in de vorm van een boek. In het recent verschenen ‘Mag niet bestaat niet’ adresseert het Instituut voor Publieke Waarden ‘de bureaucratie in ons hoofd’. Het boek helpt lezers om defensief gedrag te doorbreken binnen de eigen organisatie. Het boek adviseert vooral over het leveren van maatwerk in het sociaal domein, maar de lessen zijn breder toepasbaar.
Een tweede geweldige kerstfilm: Love Actually. Hopeloos romantisch, een tikkeltje kitsch en vooral erg geestig.
Vraag regisseur Richard Curtis wat hij tegenwoordig van zijn film vindt en hij zal antwoorden dat hij er een beetje ongemakkelijk van wordt. De film uit 2003 met een uitgebreide (sterren)cast geeft weinig blijk van culturele diversiteit en op seksisme scoort hij hoog. Zo krijgt Natalie (Martine McCutcheon), de secretaresse op wie de Britse premier ‘David’ (Hugh Grant) verliefd wordt, behoorlijk wat fatshaming te verduren (“No one’s going to fancy a girl with thighs the size of big tree trunks.”).
Zelf blijf ik Love Actually desondanks met plezier herkijken, al heb ik van films die nu uitkomen andere verwachtingen. Wat is hier de les? Als iets niet helemaal goed (meer) is, is het niet meteen helemaal fout. De afrekencultuur binnen en richting de overheid is groot. Soms komen we daardoor niet meer toe aan het belangrijkste: daadwerkelijk leren van wat we doen. Mijn wens voor 2024 is dan ook dat we meer ‘vooruit struikelen’.
Bij dat leren helpt het om goed te weten wat er in de samenleving speelt, voeling te hebben met inwoners. De jonge ambtenaar van het jaar verkiezing zoekt in 2024 dan ook naar streetwise ambtenaren (door VWS-topambtenaar Abigail Norville omschreven als ‘mensen die weten hoe het is als een overheid er niet voor je is’). In dit interview leggen Mitchell Hendriks en Naima Khoulali uit waarom streetwise ambtenaren zo hard nodig zijn.
Een kerstfilm..? Ja heus! In Die Hard is politieagent John McClane (Bruce Willis) aanwezig bij de kerstreceptie van zijn echtgenote als Duitse terroristen het gebouw binnenvallen en verschillende feestgangers inclusief zijn vrouw en de directeur van het bedrijf gijzelen. Wat volgt is de dappere strijd van held McClane om de gijzelaars te bevrijden.
Wat ik vroeger zo geweldig vond aan Die Hard is hoe onvermoeibaar en met humor het karakter van Willis klappen incasseerde. Die man ging maar door. Daarom bedoelen we tegenwoordig ook met die hards mensen die ergens helemaal voor gaan en nooit opgeven.
Die hards hebben we ook nodig voor vernieuwing van de overheid. Alle goede initiatieven ten spijt laat het overheidssysteem zich niet 1-2-3 veranderen. Het vraagt naast goed werk dat we ons niet snel laten ontmoedigen door de taaiheid van het systeem. Wellicht zelfs een beetje lol vinden in de struggle, zoals John McClane.
Ik sprak onlangs met Christian Bason, auteur van het klassieke ‘Leading Public Sector Innovation’ (2010) en van het meer recent ‘Expand. Stretching the future by design’ (2023). Bason is bovendien voormalig CEO van de Danish Design Centre. Wat hij zei over het bereiken van innovatie binnen de overheid zou het alter ego van Bruce Willis ook aanspreken:
‘You have to keep pushing… Otherwise, it just goes back to where it came from.’
--
Fijne feestdagen!
Wil je deze berichten direct in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan via onderstaande knop in voor de CXO inspiratie-nieuwsbrief.
